Packaging Là Gì? Thông Tin Cần Biết Về Packaging Từ A – Z

Packaging đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ, vận chuyển và marketing sản phẩm. Hiểu rõ packaging là gì, phân loại, chức năng và các nguyên tắc đóng gói sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, đảm bảo chất lượng hàng hóa và tăng sức hút thương hiệu. Cùng In Bảo Ngọc tìm hiểu tất tần tật về packaging qua nội dung sau.

Packaging là gì?

Packaging hay bao bì đóng gói là quá trình thiết kế, sản xuất và sử dụng vỏ bọc để bảo vệ, chứa đựng, vận chuyển và tiếp thị sản phẩm. Hiểu đơn giản, packaging bao gồm tất cả các loại bao bì từ lớp tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm cho đến thùng, hộp dùng để vận chuyển.

Trong thương mại quốc tế, bao bì sản phẩm cần đáp ứng các quy định riêng của từng quốc gia – ví dụ như thông tin nhãn mác, yếu tố an toàn hay môi trường. Vì vậy, nếu doanh nghiệp bạn đang muốn đưa sản phẩm của mình ra thế giới thì nên tìm hiểu kỹ yêu cầu của thị trường mục tiếu để tránh gặp rắc rối không đáng có

Sự khác biệt giữa Packing và Packaging

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa hai khái niệm “packing” và “packaging“. Mặc dù có liên quan mật thiết với nhau nhưng chúng vẫn có những đặc điểm và chức năng khác biệt rõ rệt như:

Packing (Đóng gói)

Packing là quá trình đặt sản phẩm vào container, thùng carton hoặc bao bì để bảo vệ hàng hóa không bị hư hỏng trong quá trình lưu trữ hoặc vận chuyển từ nhà sản xuất đến điểm bán lẻ. Công đoạn này chủ yếu được thực hiện bởi nhân viên kho hoặc đơn vị logistics, một số vật liệu đóng gói thường được sử dụng bao gồm giấy báo, hạt xốp, giấy bọt khí và băng keo.

Packaging (Bao bì)

Với packaging thì đây là quá trình thiết kế và tạo ra lớp bao bì bên ngoài sản phẩm như là chai lọ, hộp giấy, túi nhựa, bao gồm các yếu tố về thẩm mỹ, nhận diện thương hiệu và chiến lược marketing.

Khác với Packing thì packaging sẽ được thực hiện bởi các chuyên gia thiết kế, kỹ sư bao bì và team marketing. Một bao bì đẹp, chỉn chu, chất lượng không chỉ giúp bảo vệ hàng hóa mà còn góp phần quảng bá thương hiệu, làm nổi bật sản phẩm trên kệ hàng và khiến khách hàng có ấn tượng tốt ngay từ cái nhìn đầu tiên!

Bảng so sánh chi tiết packing vs packaging

Tiêu chí	Packing	Packaging
Định nghĩa	Đặt sản phẩm vào container bảo vệ	Thiết kế và tạo vỏ bọc toàn diện
Mục đích chính	Bảo vệ trong vận chuyển	Bảo vệ + Marketing + Thương hiệu
Yếu tố thiết kế	Chức năng bảo vệ	Thẩm mỹ + Chức năng + Trải nghiệm
Thời điểm thực hiện	Trước vận chuyển	Ngay từ khâu sản xuất
Chi phí	Thấp	Cao hơn
Người thực hiện	Nhân viên kho/logistics	Designer/Kỹ sư bao bì
Tác động đến bán hàng	Không trực tiếp	Trực tiếp và mạnh mẽ

Chức năng chính của Packaging

Hiện nay, bao bì không chỉ dừng lại ở chức năng bảo vệ sản phẩm nữa, mà nó còn đóng vai trò quan trọng trong chiến lược kinh doanh, marketing dài hạn. Hãy cùng khám phá xem packaging hiện đại có thể “làm được” những gì nhé.

Bảo vệ sản phẩm

Đây là chức năng cơ bản nhất mà bất kỳ loại bao bì nào cũng cần phải có. Bao bì phải có khả năng chống lại các tác động vật lý như va đập, rung lắc và áp lực trong quá trình vận chuyển, nhất là đối với hàng hóa dễ vỡ thì lại cần thêm lớp đệm mềm để giảm thiểu rủi ro.

Bảo vệ khỏi các yếu tố môi trường cũng không kém quan trọng. Bao bì chống ẩm giúp thực phẩm khô không bị ẩm mốc. Bao bì chống tia UV bảo vệ dược phẩm và mỹ phẩm không bị biến chất. Các sản phẩm điện tử cần loại bao bì chống tĩnh điện để tránh hỏng hóc mạch điện.

Ngoài ra, chức năng bảo vệ còn bao gồm duy trì chất lượng sản phẩm trong thời gian dài. Chẳng hạn bao bì hút chân không (vacuum packaging) giúp kéo dài thời hạn sử dụng thực phẩm tươi sống hay bao bì có chất chống oxy hóa giúp ngăn ngừa tình trạng ôi thiu ở các sản phẩm chứa dầu

Hỗ trợ vận chuyển và logistics

Bao bì đóng gói hiệu quả sẽ tối ưu hóa không gian vận chuyển, giảm chi phí logistics đáng kể. Thiết kế bao bì hình hộp chữ nhật giúp xếp chồng dễ dàng trong container. Kích thước chuẩn theo pallet quốc tế giúp tối đa hóa tải trọng.

Đối với bao bì có tay cầm hoặc rãnh khuyết giúp nhân viên kho bốc xếp dễ dàng hơn. Việc tích hợp mã vạch hoặc mã QR trên bao bì hỗ trợ theo dõi, kiểm kê và quản lý hàng tồn kho một cách tự động và chính xác. Ngoài ra, việc sử dụng màu sắc phân biệt cũng giúp nhận diện nhanh các loại hàng hóa, giảm thiểu nhầm lẫn trong quá trình phân loại và vận chuyển.

Trong chuỗi cung ứng toàn cầu, bao bì  phải đáp ứng yêu cầu của nhiều phương thức vận chuyển khác nhau. Bao bì vận chuyển đường biển cần chống ẩm và ăn mòn muối, còn bao bì hàng không phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về trọng lượng và chất liệu.

Truyền tải thông tin và marketing

Bao bì đóng gói sản phẩm là phương tiện truyền thông hiệu quả nhất, giúp thương hiệu tiếp cận khách hàng tại điểm bán lẻ. Thông tin sản phẩm được in trực tiếp trên bao bì giúp người tiêu dùng đưa ra quyết định mua hàng nhanh chóng.

Ngoài ra, bao bì còn đóng vai trò hướng dẫn sử dụng sản phẩm, những hướng dẫn sử dụng ngắn gọn trên packaging giúp khách hàng sử dụng sản phẩm đúng cách. Thông tin nhà sản xuất, ngày sản xuất và hạn sử dụng là yêu cầu pháp lý bắt buộc ở hầu hết các quốc gia.

Về mặt marketing, bao bì sẽ là công cụ xây dựng thương hiệu mạnh mẽ. Màu sắc đặc trưng giúp khách hàng nhận diện thương hiệu từ xa. Logo và slogan trên bao bì tăng cường nhận thức thương hiệu với mẫu bao bì có thiết kế độc đáo sẽ dễ tạo viral marketing trên mạng xã hội.

Phân loại packaging

Để hiểu rõ hơn về packaging là gì, cần phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau phù hợp với mục đích sử dụng và đặc tính sản phẩm.

Phân loại theo cấp độ sử dụng

• Bao bì trong (Primary packaging): Là bao bì tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm, có vai trò quan trọng nhất trong việc bảo vệ và bảo quản. Ví dụ điển hình là chai nước ngọt, hộp đựng bánh kẹo, hoặc lọ mỹ phẩm. Bao bì trong phải đảm bảo an toàn thực phẩm và không gây hại cho sức khỏe người sử dụng.
• Bao bì ngoài (Tertiary packaging): Là lớp bao bì bên ngoài cùng, chịu trách nhiệm chính trong việc bảo vệ hàng hóa khi vận chuyển từ nơi sản xuất đến điểm bán hoặc tay người tiêu dùng. Bao bì ngoài cần đảm bảo sản phẩm không bị hư hỏng do va đập, rung lắc, ẩm ướt hoặc các yếu tố môi trường khác. Ví dụ: thùng carton chất lượng, pallet, bao tải nhựa, kiện gỗ…
• Bao bì giữa (Secondary packaging): Là lớp bao bì trung gian, có nhiệm vụ hỗ trợ gia cố sản phẩm, giảm thiểu các tác động vật lý trong quá trình đóng gói và vận chuyển. Bao bì giữa thường không tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm, nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định kết cấu đóng gói. Các vật liệu thường sử dụng gồm: cuộn bóng khí, giấy rơm, mút xốp, túi khí

Phân loại theo chất liệu

• Bao bì giấy và bìa carton: Là loại phổ biến nhất, thân thiện môi trường và dễ tái chế, được sử dụng rộng rãi trong e-commerce.
• Bao bì nhựa và polymer: Có tính linh hoạt cao, chống thấm nước tốt.
• Bao bì kim loại: Có độ bền cao và khả năng bảo quản lâu dài.
• Bao bì gỗ và tre: Tính thẩm mỹ cao, thường dùng cho sản phẩm thủ công hoặc quà tặng.
• Bao bì dệt và vải: Độ bền cao và có thể tái sử dụng nhiều lần.

Phân loại theo số lần sử dụng

• Bao bì một lần (disposable): Được thiết kế để sử dụng một lần rồi vứt bỏ, thường có chi phí thấp nhưng tác động môi trường lớn. Hầu hết bao bì hực phẩm đóng gói sẵn thuộc loại này.
• Bao bì tái sử dụng (reusable): Có thể sử dụng nhiều lần cho cùng mục đích. Loại bao bì này có chi phí ban đầu cao nhưng thân thiện với môi trường.
• Bao bì có thể tái chế (recyclable): Sau khi sử dụng có thể được xử lý thành nguyên liệu cho sản phẩm mới như giấy, carton, nhựa PET và kim loại.

Phân loại theo khả năng chịu lực nén

• Bao bì mềm: có khả năng uốn cong và thay đổi hình dạng dễ dàng. Túi nhựa, các loại bao bì giấy mỏng và vải thuộc nhóm này. Ưu điểm là tiết kiệm không gian lưu trữ, nhược điểm là khả năng bảo vệ hạn chế.
• Bao bì nửa cứng: Có độ cứng vừa phải, có thể chịu được một số lực tác động như hộp carton, thùng giấy cứng
• Bao bì cứng có độ cứng cao: Khả năng chịu lực tốt như thùng gỗ, hộp nhựa cứng…Được sử dụng cho hàng hóa có giá trị cao hoặc dễ hỏng.

Phân loại theo tính chuyên môn hóa

• Bao bì thông dụng: Có thể đóng gói được nhiều loại hàng hóa khác nhau, có thiết kế đơn giản và chi phí thấp như thùng carton, túi nilon.
• Bao bì chuyên dụng: Được thiết kế riêng cho một số loại hàng hóa cụ thể, tùy theo hình dạng, kích thước và đặc tính riêng chẳng hạn như hộp đựng trứng có khay định hình, hộp dược phẩm có lớp chống ẩm…

Quy cách đóng gói một số ngành hàng phổ biến

Tùy vào tính chất ngành hàng mà quy trình đóng gói hay bao bì sẽ phải đáp ứng những quy chuẩn riêng như:

Ngành thực phẩm và đồ uống

Phải đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm nghiêm ngặt, không độc hại, không làm thay đổi mùi vị sản phẩm. Các loại thực phẩm khác nhau sẽ có yêu cầu đóng gói riêng biệt.

Ngành dược phẩm và y tế

Có yêu cầu cao nhất về độ sạch và an toàn. Chất liệu đóng gói phải có khả năng chống ẩm, chống ánh sáng và có khả năng niêm phong tốt. Thông tin trên bao bì phải chính xác và đầy đủ theo quy định pháp luật.

Ngành mỹ phẩm

Tập trung vào yếu tố thẩm mỹ và trải nghiệm người dùng. Thiết kế túi, hộp mỹ phẩm phải thu hút và phản ánh vị thế thương hiệu. Chất liệu cần phù hợp với tính chất hóa học của sản phẩm.

Ngành điện tử và công nghệ

Bao bì đóng gói cần phải chống tĩnh điện và chống shock, có lớp đệm bảo vệ hiệu quả. Thiết kế cần thể hiện tính công nghệ cao và hiện đại.

Ngành hóa chất

Phải đảm bảo an toàn tuyệt đối, bao bì đóng gói cần có khả năng chống rò rỉ và chịu được tác động của hóa chất. Thông tin cảnh báo phải rõ ràng và dễ nhìn.

Yêu cầu đối với bao bì khi đóng gói hàng hóa

Bao bì hiện đại phải đáp ứng nhiều yêu cầu khắt khe từ khâu sản xuất đến tay người tiêu dùng cuối cùng.

• Phù hợp với từng loại hình vận chuyển là yêu cầu cơ bản (tàu biển, xe tải, hàng không)
• Kích thước bao bì phù hợp giúp tối ưu hóa việc lưu kho bãi và sắp xếp trong container. Chiều cao cần phù hợp với khả năng chứa của kho và phương tiện vận chuyển.
• Độ bền và độ dẻo dai đảm bảo bao bì chịu được va chạm trong quá trình bốc xếp và vận chuyển. Bao bì phải duy trì tính toàn vẹn trong điều kiện vận chuyển khắc nghiệt nhất.
• Bao bì phải chịu được nhiệt độ từ -20°C đến +60°C. Độ ẩm từ 20% đến 95% không làm ảnh hưởng đến chất lượng bao bì.
• Tính năng bảo vệ hàng hóa phải ngăn chặn ẩm mốc và hư hỏng.
• Thể hiện cụ thể các yêu cầu xử lý trên bao bì giúp nhân viên logistics thực hiện đúng cách. Các ký hiệu trên bao bì như “Dễ vỡ”, “Hướng lên”, “Cẩn thận”… phải rõ ràng và theo tiêu chuẩn quốc tế..

Cách phân loại đóng gói hàng hóa

Hiện nay, packaging được phân chia thành 4 hình thức chính, tương ứng với từng giai đoạn trong chuỗi cung ứng và nhu cầu sử dụng. Cụ thể.

• Đóng gói theo nhóm: Là phương pháp gộp nhiều sản phẩm cùng loại hoặc có tính chất tương tự vào một bao bì chung. Ưu điểm là tiết kiệm chi phí và thuận tiện trong vận chuyển. Thường áp dụng cho các sản phẩm có kích thước nhỏ như kẹo, thuốc viên hoặc linh kiện điện tử.
• Đóng gói theo đơn vị: Đóng từng sản phẩm riêng biệt, đảm bảo tính riêng tư và bảo vệ tối đa. Phù hợp với hàng hóa có giá trị cao, dễ hỏng hoặc có yêu cầu vệ sinh đặc biệt. Chi phí cao hơn nhưng chất lượng bảo vệ tốt nhất.
• Đóng gói trong kho: Đóng gói sau khi hàng hóa đã được sản xuất và lưu trữ. Phương pháp này cho phép linh hoạt trong việc đáp ứng đơn hàng đặc biệt..
• Đóng gói bao bì vận chuyển:  Bao bì phải được thiết kế phù hợp với tuyến đường, phương tiện, thời gian vận chuyển, các thao tác xếp dỡ và phải tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như ISO hoặc quy định từ Tổ chức Bao bì Thế giới (WPO).

Tiêu chuẩn packaging trong nước và quốc tế

Tuân thủ quy chuẩn và tiêu chuẩn là điều kiện bắt buộc để sản phẩm được lưu thông trên thị trường.

Quy chuẩn packaging trong nước

Tại Việt Nam, hệ thống tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) quy định rõ các yêu cầu kỹ thuật về vật liệu, cấu trúc, chức năng và an toàn của bao bì, được áp dụng trong nhiều lĩnh vực như:

• Thực phẩm & nông sản: TCVN 5453 – bao bì thực phẩm đảm bảo an toàn vệ sinh.

• Xuất nhập khẩu: TCVN 6507 – yêu cầu kỹ thuật về bao bì và ghi nhãn hàng hóa xuất nhập khẩu.

• Hóa chất, dược phẩm, điện tử, tiêu dùng... cũng có các tiêu chuẩn đóng gói riêng biệt.

Ngoài ra, quy định về an toàn thực phẩm do Bộ Y tế ban hành yêu cầu bao bì không được chứa chất độc hại, không làm biến đổi tính chất cảm quan, hóa học hoặc sinh học của thực phẩm. Danh mục các chất phụ gia được phép sử dụng trong bao bì tiếp xúc thực phẩm cũng được cập nhật thường xuyên.

Về môi trường, các quy định mới như hạn chế bao bì nhựa dùng một lần và khuyến khích sử dụng vật liệu phân hủy sinh học hoặc có khả năng tái chế đang tạo ra những thay đổi lớn trong ngành in ấn và đóng gói bao bì.

Tiêu chuẩn packaging quốc tế

Đối với hoạt động xuất khẩu, bao bì đóng gói sản phẩm phải tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật và pháp lý của từng quốc gia hoặc khu vực, bao gồm:

• ISO 12048: Tiêu chuẩn toàn cầu cho kiểm tra khả năng chịu lực và độ bền của bao bì trong quá trình vận chuyển.
• ISO 15378: Tiêu chuẩn dành riêng cho bao bì dược phẩm, yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng, độ sạch, vật liệu và khả năng truy xuất nguồn gốc.
• FDA (Hoa Kỳ): Cục Quản lý Thực phẩm & Dược phẩm Hoa Kỳ quy định chi tiết về vật liệu bao bì tiếp xúc với thực phẩm và thuốc. Chỉ những sản phẩm bao bì tuân thủ quy định của FDA mới được phép xuất khẩu vào thị trường Mỹ.
• CE marking (Châu Âu): Bao bì sản phẩm phải đạt chứng nhận CE để đảm bảo tuân thủ các chỉ thị về an toàn, sức khỏe và môi trường.
• RoHS Directive: Quy định hạn chế các chất độc hại như chì, thủy ngân, cadmium… trong bao bì sản phẩm điện – điện tử.

Ngoài ra, mỗi thị trường xuất khẩu có yêu cầu riêng về ghi nhãn, ngôn ngữ và thông tin bắt buộc. Nhật Bản yêu cầu ghi nhãn bằng tiếng Nhật cho hầu hết sản phẩm tiêu dùng. Australia có quy định nghiêm ngặt về bao bì thực phẩm nhập khẩu.

Ứng dụng Packaging trong các lĩnh vực

Packaging được ứng dụng đa dạng trong nhiều lĩnh vực với những yêu cầu đặc thù riêng biệt.

Xuất nhập khẩu

Logistics quốc tế đòi hỏi bao bì phải chịu được nhiều khâu vận chuyển. Đường biển cần chống ẩm, chống ăn mòn; đường hàng không yêu cầu bao bì nhẹ, bền và tuân thủ quy định về vật liệu đặc biệt như pin lithium. Bao bì cũng phải đáp ứng yêu cầu hải quan về ghi nhãn, mã HS và xuất xứ để tránh bị tạm giữ.

Thương mại điện tử

Packaging là điểm chạm đầu tiên với khách hàng online. Thiết kế tập trung vào trải nghiệm mở hộp (unboxing), tăng nhận diện thương hiệu và tạo cảm xúc tích cực. Bao bì thân thiện môi trường, sử dụng vật liệu tái chế và tối ưu hóa chi phí vận chuyển cũng là xu hướng nổi bật.

Bán lẻ và siêu thị

Tại điểm bán, packaging đóng vai trò thu hút và thuyết phục người tiêu dùng. Thiết kế cần nổi bật trên kệ (shelf impact) với màu sắc bắt mắt, hình ảnh chất lượng và thông tin rõ ràng. Tâm lý màu sắc và hình dạng bao bì ảnh hưởng lớn đến quyết định mua hàng.

Quy cách đóng gói hàng hóa hiện nay

Để bảo vệ hàng hóa trong suốt quá trình vận chuyển thì doanh nghiệp cần lưu ý một số quy cách đóng gói sau:

• Hàng hóa cần được đệm lót phù hợp: giấy báo (thân thiện môi trường), hạt xốp EPS (chống sốc cao nhưng khó phân hủy), giấy bọt khí (cân bằng chi phí và bảo vệ).
• Mỗi loại hàng hóa cần đóng gói theo đặc tính riêng: điện tử cần chống tĩnh điện, thực phẩm tươi cần thoáng khí, hóa chất đòi hỏi container chuyên dụng.
• Niêm phong bằng băng keo chất lượng cao giúp đảm bảo an toàn. Băng keo in logo vừa chống giả vừa quảng bá thương hiệu.
• Hàng dễ vỡ cần dán cảnh báo rõ ràng, ký hiệu “Fragile” và mũi tên chỉ hướng đặt đúng vị trí.
• Thông tin người nhận phải đầy đủ và chính xác, bao gồm số điện thoại có mã vùng và địa chỉ chi tiết để tránh thất lạc.

Kết Luận

Packaging đóng vai trò quan trọng không thể thiếu trong kinh doanh hiện đại, từ chức năng bảo vệ cơ bản đến công cụ marketing mạnh mẽ. Hy vọng những thông tin mà In Bảo Ngọc chia sẻ trong bài sẽ giúp bạn đọc hiểu được packaging là gì và các thông tin liên quan từ đó tối ưu chi phí, đảm bảo chất lượng hàng hóa và xây dựng thương hiệu hiệu quả.