Hệ Màu In Ấn Là Gì? Tìm Hiểu 3 Hệ Màu Phổ Biến Nhất Hiện Nay

Việc hiểu rõ về các hệ màu in ấn không chỉ giúp các bản in ra có chất lượng màu sắc tốt, đúng với mẫu thiết kế mà còn giúp bạn tối ưu chi phí và hạn chế những sai sót không đáng có. Trong bài viết này, In Bảo Ngọc chia sẻ đến bạn thông tin chi tiết về các hệ màu CMYK, RGB, và Pantone – ba hệ màu phổ biến nhất hiện nay để bạn để bạn hiểu và lựa chọn được hệ màu phù hợp khi cần sử dụng.

Hệ màu in ấn là gì?

Hệ màu trong in ấn là một bảng tập hợp các màu sắc được tiêu chuẩn hóa, đóng vai trò như một ngôn ngữ chung giữa người thiết kế và xưởng in. Nó đảm bảo tính đồng nhất về màu sắc giữa mẫu thiết kế với các bản in ra trên nhiều chất liệu khác nhau.

Hệ màu được chia làm 2 loại gồm hệ màu cộng và hệ màu trừ:

• Hệ màu cộng (Additive Color): Là hệ màu hoạt động bằng cách phát ra ánh sáng, hệ màu này được ứng dụng phổ biến trên các thiết bị điện tử như: Điện thoại, màn hình máy tính, tivi, các trang web…
• Hệ màu trừ (Subtractive Color): Là hệ màu hoạt động dựa trên sự hấp thụ ánh sáng sau đó phản xạ lại. Màu sắc mà ta nhìn thấy thực chất là phần ánh sáng không bị hấp thụ. Hệ màu trừ được ứng dụng chủ yếu với mục đích in ấn để tạo ra các ấn phẩm in như: Bao bì túi giấy, tờ rơi quảng cáo, tem nhãn sản phẩm, các loại banner ,…

Hệ màu CMYK

Hệ màu CMYK là tên viết tắt của bốn màu mực cơ bản gồm:

• Cyan: Màu xanh lơ
• Magenta: Màu hồng sẫm
• Yellow: Màu vàng
• Key/Black: Màu đen (chìa khóa)

Một thắc mắc thường gặp là tại sao lại dùng chữ “K” cho màu đen thay vì “B”. Lý do khá đơn giản: chữ “B” đã được dùng cho màu Blue (Xanh dương) trong hệ màu RGB. Hơn nữa, trong in ấn, màu đen đóng vai trò quan trọng, giúp tăng độ sâu, độ tương phản và định hình chi tiết cho hình ảnh khi in ra nên được gọi là màu “Key – chìa khóa”.

Nguyên lý hoạt động và ưu điểm của hệ màu CMYK

Hệ màu CMYK hoạt động theo nguyên lý hấp thụ ánh sáng (hệ màu trừ). Khi in, các chấm mực được chồng lên nhau trên một bề mặt chất liệu với mật độ khác nhau. Khi nhìn vào, mắt người sẽ cảm nhận sự pha trộn này để tạo ra vô số màu sắc khác nhau.

Ví dụ. Khi ta nhìn thấy một tờ giấy màu đỏ nghĩa là tờ giấy đó đã hấp thụ các bước sóng của các màu sắc khác, còn màu đỏ được phản xạ lại vào mắt ta. Chính vì vậy nên khi cần thay đổi màu sắc trong hệ màu CMYK, ta không tăng cường độ ánh sáng mà hệ màu này sẽ tự loại trừ ánh sáng từ nguồn sáng để tạo ra các màu sắc khác.

Khi kết hợp ba màu Cyan: Màu xanh lơ, Magenta: Màu hồng sẫm và Yellow: Màu vàng lại theo một tỉ lệ nhất định thì sẽ tạo ra màu đen. Tuy nhiên màu đen vẫn được thêm vào hệ màu CMYK với các mục đích sau:

• Tăng độ tương phản: Màu đen giúp các vùng tối trở nên sâu và rõ nét hơn.
• Tiết kiệm chi phí: Giá thành của mực đen thường rẻ hơn các loại mực màu. Vì vậy dùng mực đen để tạo các sắc độ tối sẽ tiết kiệm chi phí hơn khi pha trộn từ ba màu CMY.
• In ấn sắc nét hơn: Màu đen cũng giúp cho bản in sắc nét hơn, đặc biệt là với các chi tiết nhỏ hoặc khi in văn bản.
• Giảm sai lệch màu: Vì đây là hệ màu tiêu chuẩn trong ngành in ấn nên khi thiết kế trên hệ CMYK sẽ cho kết quả gần giống với bản in ra.

Ứng dụng của hệ màu CMYK

Hệ màu CMYK là hệ màu tiêu chuẩn trong ngành in, được sử dụng trên tất cả các ấn phẩm in ra như:

• Các ấn phẩm marketing: In ấn brochure, catalogue, in tờ rơi, poster, name card.
• Bao bì sản phẩm: In hộp giấy, thùng carton, in tem nhãn decal.
• Sản phẩm văn phòng: In sách, in tạp chí, in báo cáo thường niên.
• Vật phẩm quảng cáo (POSM): Standee, banner, backdrop.

Các công nghệ in phổ biến như in offset, in kỹ thuật số hay in flexo đều sử dụng hệ màu CMYK để in ấn.

Hệ Màu RGB

RGB là tên viết tắt của ba màu gốc gồm:

• Red: Màu đỏ
• Green: Màu xanh lá
• Blue: Màu xanh dương

Hệ màu này hoạt động theo cơ chế phát xạ ánh sáng (hệ màu cộng). Hệ màu này được sử dụng để hiển thị trên màn hình máy tính, điện thoại, TV,… Tất cả các màn hình hiển thị này đều được tạo thành từ 3 đèn LED siêu nhỏ với 3 màu này. Bằng cách điều chỉnh cường độ sáng của từng đèn (với giá trị từ 0 đến 255), chúng có thể kết hợp để tạo ra hơn 16.7 triệu màu sắc khác nhau. Khi cả ba màu đều phát sáng ở cường độ tối đa, chúng tạo ra màu trắng. Ngược lại, khi tất cả đèn đều tắt, bạn sẽ thấy màu đen.

Ưu nhược

• Hệ màu RGB có khả năng hiển thị một dải màu (gamut) cực kỳ rộng nên đặc biệt phù hợp sử dụng trong thiết kế hình ảnh, thiết kế website.
• Màu sắc trên màn hình luôn tươi sáng, sống động và rực rỡ, tạo cảm giác chân thực khi nhìn vào.

Nhược điểm

• Hệ CMYK không có khả năng tái tạo lại khá nhiều màu sắc của hệ màu RGB, đặc biệt là các màu rực rỡ. Do đó nếu sử dụng hệ màu RGB để thiết kế thì màu sắc của bản thiết kế với màu sắc bản in ra sẽ không đồng nhất. Những designer chưa có kinh nghiệm khi sử dụng hệ màu RGB để thiết kế rồi cho khách xem, sau đó bản in ra màu sắc không chính xác với bản thiết kế khiến khách hàng không hài lòng. Đây một vấn đề mà rất nhiều khách hàng của chúng tôi gặp phải khi thuê thiết kế ngoài hoặc tự thiết kế mẫu sản phẩm.
• Độ nét của màu sắc phụ thuộc vào chất lượng của thiết bị hiển thị. Màu sắc thường sinh động, ấn tượng hơn trên các thiết bị cao cấp.

Ứng dụng của hệ màu RGB

RGB là hệ màu tiêu chuẩn cho mọi thứ liên quan đến kỹ thuật số như:

• Hiển thị hình ảnh, thông tin trên các thiết bị như:  Điện thoại, máy tính, tivi, laptop,…
• Ứng dụng trong thiết kế giao diện website, banner quảng cáo online.
• Hệ màu RGB cũng tương thích với rất nhiều phần phầm thiết kế như: Adobe Photoshop, Adobe InDesign, Adobe Illustrator, Canva, CorelDRAW,…
• Các định dạng tệp tin phổ biến cho RGB bao gồm JPEG, PNG, GIF, và PSD.

Hệ màu Pantone

Hệ màu Pantone – Pantone Matching System (PMS) hay còn gọi là màu số 5 (sau 4 màu sắc cơ bản), đây là một hệ thống tiêu chuẩn hóa với hàng ngàn màu pha sẵn, mỗi màu được định danh bằng một mã số duy nhất. Tính đến năm 2019, hệ thống màu Pantone đã có hơn 2.161 màu tiêu chuẩn. Tất cả các màu sắc trong hệ màu Pantone sẽ được tổng hợp trong một cuốn màu dạng hình quạt nên thường được gọi là hệ thống màu quạt ral.

Mỗi mã màu Pantone thường đi kèm một hậu tố để chỉ loại giấy phù hợp để in. Ví dụ như:

• Mã màu Pantone C (Coated): Là mã màu dành cho giấy có lớp tráng phủ, bóng như giấy Couche, giấy Duplex, giấy Ivory,…
• Mã màu Pantone U (Uncoated): Dành cho các loại giấy không tráng phủ, có bề mặt nhám, thấm hút mực như giấy Fort, giấy Kraft, loại giấy Bristol,…
• Mã màu Pantone M (Matte): Dành cho các loại giấy có bề mặt mờ, không láng bóng như giấy mỹ thuật, giấy Couche mờ,…

Ưu điểm của hệ màu Pantone

Sử dụng màu Pantone có rất nhiều ưu điểm vượt trội như:

• Độ chính xác tuyệt đối: Màu sắc bạn chọn trong bảng màu Pantone sẽ giống hệt trên bản in thành phẩm, hoàn toàn không có sự sai lệch màu.
• Màu sắc đặc biệt: Hệ màu Pantone có thể tạo ra những màu siêu rực rỡ, màu neon, màu nhũ kim loại (vàng, bạc) mà hệ CMYK không thể tái tạo.
• Tính nhất quán: Do màu sắc được pha sẵn và có định danh cụ thể nên sẽ đảm bảo logo và tất cả các ấn phẩm nhận diện thương hiệu của bạn luôn đồng nhất trên mọi chất liệu in.
• Tiện lợi: Màu được pha sẵn từ nhà máy sản xuất nên chất lượng được đảm bảo và tiết kiệm thời gian cho xưởng in khi không cần phải pha màu.

Hạn chế

Tuy có rất nhiều ưu điểm vượt trội, những điểm hạn chế của màu Pantone là chi phí cao hơn đáng kể so với in bằng hệ màu CMYK. Do đó, hệ màu này thường chỉ được dùng để in các ấn phẩm cao cấp hoặc một vài chi tiết quan trọng thay vì in toàn bộ ấn phẩm.

Ứng dụng của hệ màu Pantone

Pantone là lựa chọn hàng đầu cho các dự án yêu cầu sự chính xác và đẳng cấp về chất lượng màu sắc như:

• Thiết kế logo và bộ nhận diện thương hiệu.
• In ấn bao bì hộp giấy, túi giấy cao cấp.
• In ấn trên các chất liệu đặc biệt như: Vải, nhựa hay kim loại.
• Dùng để in các ấn phẩm yêu cầu màu sắc đặc trưng không thể pha bằng hệ màu CMYK.

So sánh chi tiết các hệ màu in ấn

Tìm hiểu những điểm khác biệt của các hệ màu CMYK, hệ màu RGB với hệ màu Pantone.

Bảng so sánh hệ màu CMYK, RGB với Pantone

Để bạn đọc dễ hình dung, In Bảo Ngọc đã tóm tắt sự khác biệt chính trong bảng dưới đây:

Chuyển đổi màu sắc trong in ấn

Tìm hiểu lý do cần chuyển đổi màu RGB sang CMYK và cách chuyển đổi trên các phần mềm thông dụng.

Tại sao cần chuyển đổi RGB sang CMYK?

Chuyển đổi hệ màu RGB sang CMYK trước khi in ấn là một bước bắt buộc bởi những lý do sau:

• Kiểm soát màu sắc: Khi chuyển đổi từ hệ màu RGB sang CMYK, bạn sẽ thấy được màu sắc thực tế và có thể điều chỉnh lại cho phù hợp.
• Tránh sai sót: Đảm bảo những gì bạn thấy là những gì bạn sẽ nhận được. Không xảy ra trường hợp màu trên mẫu thiết kế khác màu bản in ra.
• Tiết kiệm thời gian và chi phí: Chuyển đổi từ hệ màu RGB sang CMYK cũng giúp hạn chế nguy cơ sai lệch màu phải in lại gây tốn kém chi phí.

Hướng dẫn chuyển đổi màu RGB về CMYK

Hầu hết các phần mềm thiết kế chuyên nghiệp đều cho phép chuyển đổi hệ màu một cách dễ dàng. Dưới đây là cách chuyển đổi hệ màu trên hai phần mềm thiết kế phổ biến nhất.

• Trong Adobe Illustrator: Vào menu File → Document Color Mode → Chọn CMYK Color.
• Trong Adobe Photoshop: Vào menu Image → Mode → Chọn CMYK Color.

Lưu ý quan trọng: Sau khi chuyển đổi, bạn sẽ thấy màu sắc trên màn hình có thể bị xỉn đi. Đây là điều hoàn toàn bình thường. Bạn hoàn toàn có thể điều chỉnh lại màu sắc cho vừa ý sau khi chuyển đổi xong.

Lưu ý khi sử dụng hệ màu in

Luôn Proof màu (in épreuve hay in thử mẫu) để kiểm tra chất lượng trước khi tiến hành in hàng loạt. Việc proof màu giúp bạn và đơn vị in ấn uy tín đối chiếu, kiểm tra và xác nhận lần cuối về độ chính xác của màu sắc, bố cục, và nội dung trước khi sản xuất số lượng lớn, tránh những tổn thất không đáng có.

Những lỗi thường gặp và cách khắc phục khi chọn hệ màu trong in ấn

Từ kinh nghiệm thực tế, In Bảo Ngọc nhận thấy một số lỗi thường gặp khi lựa chọn hệ màu trong in ấn như:

• Thiết kế ở hệ màu RGB cho sản phẩm in ấn: Đây là lỗi phổ biến nhất, gây ra sự thất vọng cho khách hàng khi nhận sản phẩm cuối cùng do màu trên bản thiết kế khác biệt với màu sản phẩm.
• Không kiểm tra proof màu: Vì muốn tiết kiệm thời gian hoặc chi phí, nhiều người bỏ qua bước này và một số đơn hàng phải in lại toàn bộ do sai màu.
• Chọn sai mã Pantone: Một lỗi cũng khá phổ biến là dụng sai mã màu Pantone. Ví dụ dùng mã Pantone C (cho giấy bóng) nhưng lại in trên giấy nhám (U), dẫn đến màu sắc không như kỳ vọng.
• Thiếu sự trao đổi với xưởng in: Mỗi xưởng in có thể có máy móc và quy trình quản lý màu sắc riêng. Khi không có sự trao đổi cụ thể với nhau rất dễ dẫn đến chất lượng màu của sản phẩm in ra không chính xác.

Giải pháp tối ưu hóa màu sắc

• Xác định mục đích sử dụng ngay từ đầu: Để chọn hệ màu thiết kế cho phù hợp (in ấn hay hiển thị số).
• Luôn yêu cầu proof màu: Đây là khoản đầu tư nhỏ nhưng mang lại sự đảm bảo lớn.
• Hiệu chỉnh màn hình thiết kế: Sử dụng các thiết bị cân màu chuyên dụng để màn hình của bạn hiển thị màu sắc gần với thực tế nhất.
• Trao đổi kỹ lưỡng với nhà in: Cung cấp rõ mã màu (đặc biệt là với hệ màu Pantone) và yêu cầu tư vấn về chất liệu để đạt hiệu quả tốt nhất.

Các câu hỏi thường gặp

Dưới đây là các câu hỏi thường gặp về các hệ màu đã được In Bảo Ngọc tổng hợp và giải đáp chi tiết.

Tại sao màu in không giống màu trên màn hình?

Do màn hình máy tính sử dụng hệ màu cộng RGB có dải màu rộng và rực rỡ, trong khi máy in sử dụng hệ màu trừ CMYK với dải màu hẹp hơn, không thể tái tạo được các màu sắc rực rỡ của hệ màu RGB.

CMYK có in được màu neon hoặc màu đặc biệt không?

Không. Hệ màu CMYK có giới hạn trong việc tái tạo các màu sắc quá rực rỡ như neon hay các hiệu ứng đặc biệt như màu nhũ kim loại. Để in những màu này, bạn bắt buộc phải sử dụng màu pha sẵn của hệ Pantone.

Khi nào nên sử dụng màu Pantone thay vì CMYK?

Hãy dùng Pantone khi bạn cần độ chính xác màu tuyệt đối cho logo hoặc màu sắc thương hiệu, hoặc khi muốn in các màu đặc biệt (neon, nhũ). Hệ màu Pantone là lựa chọn cho các dự án yêu cầu tính nhất quán màu sắc ở mức cao nhất.

Có thể chuyển đổi từ Pantone sang CMYK không?

Có thể, nhưng sẽ có sự sai lệch nhất định về màu sắc, cần điều chỉnh lại màu sau khi chuyển đổi.

File thiết kế nên lưu ở định dạng nào cho in ấn?

Bạn nên lưu file ở các định dạng vector hỗ trợ tốt hệ màu CMYK như AI (Adobe Illustrator), EPS, hoặc PDF chất lượng cao. Đây đều là những định dạng file tiêu chuẩn được các xưởng in ưa chuộng.

Trên đây là những thông tin chi tiết về các hệ màu in ấn được dùng phổ biến hiện nay. Hy vọng bài chia sẻ của In Bảo Ngọc đã cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan và những kiến thức hữu ích. Nếu bạn cần tư vấn sâu cụ thể hơn hoặc cần đặt in sản phẩm thì liên hệ ngay với chúng tôi để được hỗ trợ nhé.