Bản Kẽm Là Gì? Phân Loại Và Ứng Dụng Trong In Offset

Trong công nghệ in offset, bản kẽm đóng vai trò quan trọng, nó quyết định đến chất lượng và giá thành của mọi sản phẩm in ra. Để hiểu rõ hơn bản kẽm là gì, cấu tạo, các loại bản kẽ phổ biến và các ứng dụng của in bản kẽm trong công nghệ in offset, bạn đọc có thể tìm hiểu chi tiết trong bài viết In Bảo Ngọc chia sẻ dưới đây.

Bản kẽm là gì?

Bản kẽm hay thường được gọi là khuôn in – là một tấm kim loại mỏng, phẳng, thường được làm từ nhôm, có bề mặt được phủ một lớp thuốc nhạy sáng (photosensitive) màu xanh gọi là diazo chuyên dùng trong in ấn. Những phần tử cần in sẽ có lớp thuốc nhạy sáng, còn những phần tử không in sẽ không có. Bản kẽm được lắp trên máy in offset để sao chép, truyền tải nội dung từ file thiết kế lên các vật liệu in như giấy, decal, hay carton để tạo ra một bản in hoàn chỉnh.

Mặc dù sử dụng chất liệu nhôm, nhưng lại được gọi là bản kẽm do trong lịch sử kẽm là vật liệu chính được sử dụng. Ngày nay, kẽm được thay thế bằng nhôm nhờ ưu điểm về độ bền và trọng lượng nhẹ. Tuy nhiên tên gọi bản kẽm vẫn được giữ lại và sử dụng rộng rãi trong ngành in.

Phân loại bản kẽm

Trong công nghệ in offset, có hai loại bản kẽm chính được sử dụng phổ biến nhất đó là bản kẽm in offset ướt và bản kẽm in offset khô. Mỗi loại đều có những đặc điểm riêng, cụ thể như sau:

Bản kẽm in offset ướt

Đây là loại bản kẽm được sử dụng phổ biến nhất hiện nay, nó hoạt động dựa trên nguyên lý đối kháng nước và mực. Trong quá trình in, trục của máy in offset sẽ chà nước lên bề mặt bản kẽm trước, sau đó mới chà mực. Lúc này, các phần tử cần in sẽ bám mực, còn những phần tử không in sẽ đẩy mực, bám nước.

Loại bản kẽm này cho chất lượng hình ảnh sắc nét, màu sắc trung thực và là lựa chọn hàng đầu cho việc in ấn thương mại số lượng lớn như sách, tạp chí, bao bì giấy,…

Bản kẽm in offset khô

Đúng như tên gọi, bản kẽm in offset khô là loại bản kẽm không sử dụng nước trong quá trình in. Cấu tạo của nó gồm lớp photopolymer chứa các phần tử in, ưa mực và lớp silicon chứa các phần tử không in, kỵ mực. Khi in ấn, mực sẽ bám lên các phần tử cẩn in sau đó chuyển lên bề mặt vật liệu, còn các phần tử không in thì không bám mực.

Chất lượng của ấn phẩm in bằng bản kẽm khô có màu sắc rực rỡ hơn so với bản kẽm ướt. Tuy nhiên do chi phí làm khuôn cao và chất liệu dễ bị tác động bởi nhiệt độ nên không được sử dụng phổ biến.

Ứng dụng của bản kẽm trong in offset

Quy trình in offset bao gồm một chuỗi các bước phối hợp nhịp nhàng với nhau để tạo ra một bản in hoàn chỉnh, chất lượng. Trong đó, bản kẽm đóng vai trò trung tâm với các ứng dụng cụ thể như:

Thiết kế và ra phim

Trong quy trình in offset truyền thống, tạo bản kẽm là bước tiếp theo sau khi đã có phim. Bản phim của sản phẩm sẽ được áp sát lên bản kẽm và chiếu sáng để chuyển hình ảnh từ phim sang kẽm. Mỗi bản kẽm tương ứng với một màu, ấn phẩm càng nhiều màu thì càng cần đến nhiều bản kẽm.

Chụp bản kẽm

Đây là giai đoạn bản kẽm được chụp phim lên, tiếp đến cả bản kẽm và phim đều được đưa lên máy chụp. Lúc này, ánh sáng sẽ chiếu qua những phần tử không in và để lộ ra những phần tử cần in (không bị ánh sáng chiếu qua).

Tiếp đến, tấm kẽm được cho lên hiện bản bằng hóa chất. Những phần tử không in tiếp xúc qua với ánh sáng trước đó lúc này sẽ bị ăn mòn, chỉ chừa lại những phần tử cần in trên bản kẽm.

Lắp bản kẽm lên máy in offset

Sau khi hoàn thiện xong tất cả các bản kẽm, thợ in sẽ bắt đầu lắp bản kẽm lên máy in offset. Mỗi bản sẽ được lắp lên một trục ống của máy in và điều chỉnh để bản kẽm vào đúng vị trí. Khi máy vận hành thì hình ảnh từ bản kẽm được truyền lên một tấm cao su rồi mới ép lên bề mặt cần in là giấy, decal hoặc carton.

Ưu điểm và hạn chế của bản kẽm

Mỗi một công nghệ in đều có những ưu điểm và hạn chế riêng. Dưới đây là một số ưu nhược điểm của công nghệ in offset có sử dụng bản kẽm.

Ưu điểm:

• In offset sử dụng bản kẽm cho ra sản phẩm có độ sắc nét cao, chi tiết tinh tế và màu sắc chính xác.
• Tuy chi phí làm bản kẽm ban đầu khá cao, nhưng khi in với số lượng sản phẩm lớn thì chi phí trên mỗi sản phẩm sẽ rất rẻ.
• Bản kẽm có độ bền cao, điều này đảm bảo chất lượng của ấn phẩm sẽ đồng đều từ bản in đầu tiên đến bản cuối cùng.

Hạn chế:

• Chi phí làm bản kẽm cao, có thể lên tới 50% với các đơn hàng nhỏ. Nên nếu bạn chỉ cần in vài chục hay vài sản phẩm thì In Bảo Ngọc khuyến khích nên sử dụng công nghệ in kỹ thuật số để tối ưu chi phí.
• Quá trình thiết kế, ra bản kẽm đến khi lắp lên máy in mất nhiều thời gian nên thời gian in ấn bằng máy in offset sẽ lâu hơn khá nhiều so với in kỹ thuật số.
• Việc vận hành, bảo trì máy in offset hay lắp và căn chỉnh bản kẽm trên máy đều đòi hỏi người thợ phải có tay nghề và kinh nghiệm.

Bản kẽm ảnh hưởng như thế nào đến giá thành ấn phẩm?

Chi phí bản kẽm là một khoản chi phí cố định cho tất cả các đơn hàng in ấn bằng công nghệ in offset. Dù bạn in 500 sản phẩm hay 5.000 sản phẩm thì chi phí để làm kẽm cũng không thay đổi. Điều này có nghĩa là:

Chi phí làm bản kẽm sẽ được chia nhỏ ra cho số lượng sản phẩm do đó khi bạn in sản phẩm với số lượng càng nhiều thì giá trên mỗi sản phẩm càng rẻ, ngược lại số lượng in ít thì chi phí in sẽ đắt.

Ngoài ra, mỗi màu sắc trên ấn phầm đều cần một bản kẽm riêng. Một thiết kế 4 màu CMYK sẽ cần 4 bản kẽm khác nhau, nếu có thêm màu pha (màu Pantone), bạn sẽ cần thêm 1 bản kẽm khác. Do đó, ấn phẩm càng nhiều màu thì chi phí làm kẽm càng cao.

Kết bài

Qua những thông tin rất cụ thể về bản kẽm do xưởng In Bảo Ngọc vừa chia sẻ trong bài viết trên. Hy vọng bạn đọc đã nắm được chính xác bản kẽm là gì, các loại bản kẽm được dùng phổ biến trong in ấn và ứng dụng của bản kẽm trong công nghệ in offset, từ đó đưa ra được lựa chọn phù hợp nhất khi cần đặt in sản phẩm bằng công nghệ in này.