Các loại mực in Offset – Đặc điểm, phân loại và ứng dụng

Việc chọn đúng mực in offset cũng quan trọng như chọn chất liệu giấy vì sẽ quyết định trực tiếp đến màu sắc, độ bền và sự chuyên nghiệp của ấn phẩm. Trong nội dung sau, In Bảo Ngọc sẽ cung cấp khái niệm, cấu tạo, phân loại, ứng dụng của mực offset để bạn đọc hiểu rõ hơn về loại mực này.

Khái niệm mực in offset là gì

Mực in offset là một hỗn hợp dạng lỏng hoặc sệt, được sử dụng trong công nghệ in offset. Không giống như mực in phun hay laser, mực offset không thấm trực tiếp vào giấy mà hoạt động dựa trên nguyên lý đẩy nước: Hình ảnh dính mực được ép từ tấm kẽm (plate) lên tấm cao su (blanket) trước khi truyền sang bề mặt vật liệu in. Sử dụng mực offset chất lượng cao không chỉ cho màu sắc sống động mà còn giúp gia tăng tuổi thọ máy in và giảm thiểu chi phí bảo trì.

Cấu tạo và thành phần mực in offset

Mỗi loại mực in offset đều được tạo nên từ bốn thành phần, tỷ lệ của từng thành phần sẽ quyết định đến đặc tính và ứng dụng của từng loại mực.

Chất tạo màu (Pigment)

Pigment chính là thành phần ảnh hưởng đến màu sắc và độ bền của bản in, tồn tại ở dạng hạt rắn siêu nhỏ, mịn và không hòa tan. Ngoài quyết định đến màu sắc (ví dụ: xanh, đỏ, vàng, đen trong hệ màu CMYK) thì Pigment còn ảnh hưởng đến các yếu tố quan trọng khác như:

• Độ trong/đục: Khả năng che phủ của mực trên bề mặt vật liệu.
• Độ bền màu: Chống lại tác động của ánh sáng, hóa chất và môi trường.
• Độ bóng: Góp phần tạo nên độ sáng bóng cho hình ảnh sau khi in.

Chất liên kết (Binder)

Chất liên kết đóng vai trò gắn kết các hạt màu (pigment) lại với nhau và giúp chúng bám chặt vào bề mặt giấy sau khi in. Khi mực khô, chính chất liên kết này tạo nên lớp màng bảo vệ giúp màu sắc ổn định, không bị bong tróc hay trầy xước trong quá trình sử dụng. Ngoài việc tăng độ bền cơ học, chất liên kết còn giúp mực chống thấm nước, hạn chế ảnh hưởng từ độ ẩm và các yếu tố môi trường bên ngoài.

Đặc tính của chất liên kết cũng ảnh hưởng trực tiếp đến độ bóng và tốc độ khô của mực. Tùy vào loại mực và yêu cầu in ấn, người ta sẽ điều chỉnh thành phần này để tạo ra lớp mực có độ bóng cao hoặc mờ nhẹ, khô nhanh hay khô chậm theo nhu cầu thực tế.

Dung môi (Solvent)

Dung môi được thêm vào để điều chỉnh độ nhớt và độ lỏng của mực, giúp mực truyền từ máy in lên giấy một cách dễ dàng. Sau khi in, dung môi sẽ bay hơi làm cho mực khô lại trên bề mặt, có 2 loại dung môi phổ biến đó là:

• Dầu khoáng tinh chế: Thường dùng trong mực gốc dầu để in sách, báo, in ấn catalogue.
• Dung môi hữu cơ dễ bay hơi: Bay hơi nhanh, giúp mực khô nhanh hơn, phù hợp cho công nghệ in ống đồng, in bao bì màng nhựa.

Một lưu ý nhỏ nhưng quan trọng: Nếu bạn đang vận hành máy in tốc độ cao hoặc in trong không gian kín, hãy chọn loại mực có hàm lượng dung môi phù hợp với điều kiện xưởng, vừa đảm bảo chất lượng in, vừa an toàn cho kỹ thuật viên.

Chất phụ gia (Additives)

Đây là những thành phần chiếm tỷ lệ nhỏ nhưng có “võ”, được thêm vào để cải thiện hoặc tạo ra các đặc tính đặc biệt cho mực in. Một vài chất phụ gia thông dụng có thể kể đến bao gồm:

• Chất làm khô: Tăng tốc độ oxy hóa hoặc hấp thụ tia UV để mực khô nhanh hơn.
• Chất điều chỉnh độ bóng: Tăng hoặc giảm độ bóng của bản in.
• Chất chống dính: Ngăn các tờ giấy in bị dính vào nhau sau khi xếp chồng.
• Sáp (Waxes): Tăng khả năng chống mài mòn và trầy xước.

Phân loại mực in offset

Trên thị trường có nhiều loại mực in offset khác nhau, mỗi loại được thiết kế cho những nhu cầu cụ thể và loại máy in offset riêng biệt. Sau đây là các loại mực offset phổ biến nhất mà bạn cần biết.

Mực in offset gốc dầu

Đây là loại mực truyền thống và thông dụng nhất do tính ổn định và chi phí hợp lý. Mực offset gốc dầu hoạt động dựa trên cơ chế khô bằng oxy hóa, nghĩa là khi tiếp xúc với không khí, dung môi trong mực sẽ dần bay hơi, để lại lớp mực khô, bền chắc trên giấy.

• Ưu điểm: Bền màu, sắc nét, chi phí hợp lý, phù hợp với nhiều loại giấy.
• Nhược điểm: Thời gian khô khá lâu, cần sử dụng bột phun để chống dính. Ngoài ra, mùi dung môi có thể hơi nồng nên có thể gây khó chịu nếu không gian in không được thông thoáng.

Mực in offset UV

Mực UV đang được sử dụng khá phổ biến trong in ấn quảng cáo và có xu hướng phát triển trong tương lai. Đây là công nghệ tiên tiến sử dụng tia cực tím để làm khô mực ngay lập tức giúp tăng tốc độ in ấn đáng kể.

Không chỉ nhanh khô, mực UV còn có khả năng bám dính tốt trên nhiều loại chất liệu như giấy, nhựa, kim loại, kính… Với độ bền màu cao và khả năng chống trầy xước vượt trội, nó rất phù hợp với các ấn phẩm yêu cầu tính thẩm mỹ và độ bền..

Tuy nhiên, hạn chế của mực uv offset là chi phí cao hơn so với mực gốc dầu. Ngoài ra, để sử dụng loại mực này thì quy trình in ấn offset phải được trang bị máy in offset chuyên dụng có tích hợp hệ thống sấy bằng tia UV nên không phải xưởng in nào cũng có sẵn.

Mực in offset gốc nước

Loại mực này sử dụng nước làm dung môi chính, là giải pháp thân thiện với môi trường.

• Ưu điểm: An toàn, không độc hại, không mùi, lý tưởng cho in bao bì giấy thực phẩm, dược phẩm.
• Nhược điểm: Độ bền màu và khả năng chống nước kém hơn mực gốc dầu. Thường không phù hợp với các loại giấy tráng phủ (giấy couche).

Mực in offset dạng bột

Mực in offset dạng bột còn gọi là toner, thường được sử dụng trong máy in laser kỹ thuật số. Dù không phải là mực offset truyền thống nhưng cơ chế truyền mực của toner vẫn có điểm tương đồng đó là đều dựa trên nguyên lý in gián tiếp và dùng nhiệt để cố định mực lên bề mặt vật liệu.

Loại mực này có khả năng phủ màu tốt và khô ngay sau khi in, nên gần như không gặp tình trạng lem mực. Nhờ đó, quá trình in diễn ra nhanh và ít phụ thuộc vào điều kiện môi trường như nhiệt độ hay độ ẩm.

Tuy nhiên nhược điểm của toner là độ chi tiết không cao bằng mực offset dạng lỏng và dải màu cũng kém phong phú hơn, vì vậy sẽ không phù hợp với những sản phẩm in cần độ sắc nét cao hoặc màu sắc sống động như in catalogue cao cấp hay photobook.

Mực in offset silicone

Loại mực chuyên dụng có khả năng bám dính tốt trên các bề mặt khó in như cao su, vải, hoặc các vật liệu co giãn và có khả năng được nhiệt độ và áp suất cao, thường được dùng trong các ứng dụng đặc thù.

Mực in Ribbon

Mặc dù thường gắn liền với công nghệ in nhiệt, ribbon cũng là một dạng mực khô được dùng để in tem nhãn, mã vạch với yêu cầu độ bền cực cao. Mực từ ruy-băng được truyền sang nhãn decal thông qua nhiệt, tạo ra bản in chống mài mòn và hóa chất hiệu quả. Đây là lựa chọn hàng đầu cho các sản phẩm cần truy xuất nguồn gốc.

Ứng dụng mực in offset trong sản xuất

Tùy thuộc vào sản phẩm cuối cùng, việc lựa chọn mực in sẽ khác nhau để tối ưu cả về chất lượng thành phẩm lẫn chi phí in.

In sách, báo, tạp chí

Đối với các ấn phẩm này, mực in offset gốc dầu là lựa chọn phổ biến nhất vì chi phí hợp lý cho số lượng lớn và chất lượng hình ảnh sắc nét. Còn khi làm bìa tạp chí hoặc các trang cần hiệu ứng đặc biệt thì bạn có thể lựa chọn dùng mực UV để tăng độ bóng và chống trầy xước.

In bao bì thực phẩm, dược phẩm

Khi sản xuất các loại bao bì giấy tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm thì mực in offset gốc nước là yêu cầu gần như bắt buộc và phải tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn nghiêm ngặt, chẳng hạn như không chứa kim loại nặng hay các chất độc hại.

In nhãn mác, tem bảo hành, tem chống giả

Khi in nhãn mác hay tem bảo hành, tem chống giả thì điều quan trọng không chỉ là đẹp mà còn phải bền và khó bị làm giả. Đó là lý do vì sao mực UV và mực Ribbon luôn nằm trong “top” được chọn nhiều nhất.

Mực UV có khả năng chống trầy, chống phai cực tốt, lại chịu được hóa chất và môi trường khắc nghiệt. Thậm chí, một số loại còn có thể ẩn thông tin bảo mật, chỉ thấy được dưới đèn tia cực tím nên rất hữu ích trong việc xác minh hàng thật.

Còn với mực Ribbon thì nổi bật với độ sắc nét, bám mực tốt trên nhiều chất liệu như decal PVC, giấy bạc, giấy xi bạc, lại không dễ bong tróc theo thời gian.

Quy trình pha và bảo quản mực in offset đúng cách

Để đảm bảo chất lượng in tốt nhất, việc pha và bảo quản mực đúng kỹ thuật là rất quan trọng. Đây cũng là kinh nghiệm mà In Bảo Ngọc luôn nhấn mạnh với đội ngũ thợ in tại xưởng.

Cách pha mực offset chuẩn

• Phối màu theo tỷ lệ: Việc pha màu phải tuân thủ nghiêm ngặt theo pantone màu hoặc tỷ lệ CMYK đã được duyệt. Thợ in cần dùng cân điện tử để đảm bảo độ chính xác tuyệt đối.
• Điều chỉnh độ nhớt: Tùy vào loại giấy in và tốc độ máy, thợ in có thể cần thêm dung môi hoặc chất phụ gia để điều chỉnh độ đặc/lỏng của mực cho phù hợp.
• Kiểm tra trước khi in số lượng lớn: Luôn luôn phải in thử (in proof) trên đúng chất liệu giấy sẽ sản xuất để kiểm tra màu sắc và tinh chỉnh nếu cần.

Điều kiện bảo quản mực in offset

• Nhiệt độ và độ ẩm: Bảo quản mực ở nơi khô ráo, thoáng mát, nhiệt độ lý tưởng từ 20-25°C. Tránh ánh nắng trực tiếp và những nơi có nhiệt độ thay đổi đột ngột.
• Đóng nắp kỹ càng: Luôn đậy kín nắp hộp mực sau khi sử dụng để tránh mực bị khô bề mặt (đóng màng) và nhiễm bụi bẩn.
• Đảo mực định kỳ: Đối với mực lưu kho lâu ngày thì phải đảo đều mực trước khi sử dụng để các thành phần được trộn đều trở lại.

Kết luận

Mực in offset không chỉ là vật liệu, việc lựa chọn đúng loại mực không chỉ đảm bảo chất lượng hình ảnh sản phẩm mà còn giúp tối ưu chi phí in ấn và đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn cần thiết. Hi vọng những nội dung mà In Bảo Ngọc chia sẻ trong bài sẽ hữu ích đối với bạn đọc.